به گزارش خبرنگار مهر نشست تخصصی «وضعیت‌شناسی کتب شعر» با سخنرانی محمدرضا وحیدزاده، دبیر گروه شعر سامانه کارشناسی کتاب مجمع ناشران انقلاب اسلامی، در نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد.
وحیدزاده در این نشست با ارائه آماری در این حوزه توضیح داد: ما در این کارگروه ۲۰۰ مجموعه شعری را در فضاهای مختلف شعر و از نظر فنی و محتوایی ارزیابی کردیم. طبق بررسی‌های ما قالب غزل بیشترین استقبال را به خود دیده است.
وی افزود: در کل، مخاطبان از قالب‌های کلاسیک بیشتر از قالب‌های شعر نو استقبال می‌کنند. به همین نسبت نیز اشعار کلاسیک از لحاظ فروش و تعداد چاپ موفق‌تر بوده‌اند. از موضوعات پرتکرار می‌توان به محتوای عاشقانه اشاره کرد و بعد از آن مسائل سیاسی، اجتماعی و نیز مذهبی یا آئینی مطرح شدند.
تنها همین ۲۴ درصد آثار قابلیت دفاع دارند
این شاعر در ادامه به ارزیابی وضعیت فنی این آثار منتشره اشاره کرد و گفت: فارغ از محتوای آثار باید گفت که به لحاظ فنی ۲۴ درصد قوی، ۵۱ درصد متوسط و بقیه ضعیف ارزیابی شدند. ما حتی با وسعت نگاه سراغ ارزیابی آثار رفتیم؛ یعنی حتی اگر شعری حداقل‌های ارتباط با مخاطب را هم داشت، در ارزیابی ما جای می‌گرفت.
وحیدزاده تأکید کرد: تنها همین ۲۴ درصد آثار قابلیت دفاع دارند؛ بنابراین بود و نبود ۷۶ درصد کتب شعری، تفاوتی برای ادبیات ایجاد نمی‌کند و چه‌بسا بهتر بود چاپ نمی‌شدند؛ چون جز ضرر به بازار نشر عایدی نداشتند. برهمین اساس معتقدم که حال شعر در سال گذشته خوب نبود. این جریان البته مایه تأسف است.
دبیر گروه شعر سامانه کارشناسی کتاب مجمع ناشران انقلاب اسلامی اعلام کرد: در بازاری که با قیمت‌های سرسام‌آور چاپ و هزینه انتشار روبه‌رو هستیم، لااقل از فرصت‌های نشر باید به درستی استفاده کرد، نه اینکه هزینه موجود را برای چاپ هر اثری صرف کرد.
نباید فرصت چاپ کتاب شعر را به هر کسی داد
وی بیان کرد: در سال‌های اخیر با استناد به حجم زیادی از اشعار بی‌کیفیت، برخی معتقدند که شعر معاصر ضعیف است؛ اما من این ادعا را قبول ندارم. باید پذیرفت در همه دوره‌های تاریخی شعر، شاهد تعدادی محدود از چهره‌های درخشان شاعری بوده‌ایم. قرار نیست همه شاعران یک دوره در اوج و قله باشند.
وی عنوان کرد: در شعر و شاعری نباید جلوی طبع کسی را بگیریم و مانع از سرودن شاعران حتی ضعیف شویم؛ ولی انتقاد ما، به نشر مکتوب این آثار در قالب کتاب است. مشکل ما عرضه هر نوع شعری در فضای چاپ است. برهمین اساس هم می‌گویم که حال شعر در حوزه نشر خوب نیست و عمده آثار قابل اعتنا نیستند.
این شاعر اضافه کرد: درست است که ما در تجربه‌های شعری نباید با محدودیتی روبه‌رو شویم؛ اما از طرفی هم باید نگران بود؛ از این جهت که نباید فرصت چاپ کتاب شعر را به هر کسی داد. معلوم نیست چطور این همه اثر امکان چاپ پیدا کرده‌اند. حتی ناشرانی را سال گذشته داشته‌ایم که ۱۰۰ کتاب شعر را روانه بازار کرده‌اند.
ناشران ما از وضعیت نشر سوءاستفاده می‌کنند
به گفته این کارشناس حوزه شعر، متأسفانه در حوزه نشر پدیده عجیبی را می‌بینیم و آن این است که ناشر هزینه چاپ کتاب را از خود شاعر می‌گیرد؛ در حالی که وظیفه ناشر است که اثری را با وسواس انتخاب کند و بعد با برنامه سراغ چاپ و بازاریابی آن برود و از بازگشت سرمایه نیز خود و شاعر را منتفع سازد؛ ولی ما برعکس این رویه را می‌بینیم.
وی نیز یادآور شد: با این وضعیت چطور توقع دارید ناشری که همه هزینه را از شاعر گرفته است، دیگر به دنبال آثار خوب و یا عرضه آن برود؟
وحیدزاده در پایان گفت: ناشر به مؤلف و شاعر به چشم مشتری نگاه می‌کند و چیزی به نام حق تألیف وجود دارد؛ از مؤلف پول می‌گیرند تا کتابش را منتشر کنند. نهایتاً هم آثاری می‌بینیم که با اشتباهات محتوایی و حتی املایی فراوان و با نازل‌ترین کیفیت چاپ روانه بازار شده‌اند. ناشران ما از وضعیت نشر سوءاستفاده می‌کنند و این در فضای شعر بسیار پررنگ است.
نظر شما